Suplementacja ziół a efektywność pracy

Według badań przeprowadzonych w 2019 roku przez OECD^1,2 Polacy  należą do najbardziej zapracowanych narodów w Europie. Przeciętna ilość godzin, jaką Polak spędza rocznie w pracy (1806) jest o 80 godzin większa od średniej, natomiast od zamykających stawkę Duńczyków (1380) dzieli nas przepaść – ponad 400 godzin rocznie! Niestety, towarzyszy temu niewielka wydajność pracy oraz zła jej organizacja, co przekłada się na tak wysoki wynik³. 

Nie od dziś wiadomo, że na naszą wydajność w ciągu dnia ma wpływ wiele czynników. Jednym z nich jest sen, na który powinniśmy przeznaczać co najmniej 7 godzin w ciągu doby. Ważne jest także to, co robimy w czasie wolnym – zajęcie się swoim hobby, poświęcenie czasu rodzinie, uprawianie sportu pozwala na zachowanie odpowiedniej równowagi w życiu (tzw. work-life balance) i na pewno będzie miało zdecydowanie lepszy wpływ na nasze samopoczucie niż przesiedzenie kilku godzin przed telewizorem z paczką chipsów i butelką piwa. Niebagatelny wpływ ma także odpowiednie odżywianie – na pewno zdrowe odżywianie i zróżnicowana dieta bardziej nam pomogą niż ciągłe jedzenie wysoko przetworzonej żywności. 

Odpowiednia suplementacja może nam bardzo pomóc jak najefektywniej wykorzystać każdy dzień. Jedną z substancji, która podnosi naszą wydajność, zarówno w pracy biurowej, a także przy wysiłku fizycznym jest kofeina. Działa ona bardzo korzystnie na organizm. Blokuje receptory adenozynowe w mózgu, powoduje zniesienie uczucia zmęczenia, poprawia koncentrację oraz wydajność. Badania wykazały, że efekty te korzystnie wpłyną na jakość naszej pracy⁴. Stajemy się w niej bardziej skoncentrowani, poprawia się nasza efektywność, więcej zapamiętujemy z przeprowadzonych spotkań. Zmniejszone uczucie zmęczenia sprawia, że jesteśmy w stanie także wykonać więcej zadań podczas godzin pracy⁵. Nie ma tutaj większego znaczenia źródło kofeiny – czy to w tradycyjnej kawie bądź herbacie, czy w dopiero zdobywającej popularność Yerba mate (ostrokrzew paragwajski) lub guaranie. W przypadku tych dwóch ostatnich roślin korzystny wpływ na nasze zdrowie będą miały także inne substancje w nich zawarte. 

Jednak nie tylko kofeina  poprawia nasze zdolności poznawcze. Badania przeprowadzone z wykorzystaniem wyciągów z bakopy (Bacopa monnieri) pokazały, że znacznie skraca się czas reakcji na różne czynniki, wzrasta także tempo wykonywanych zadań przy jednoczesnym spadku zmęczenia⁶. Substancje zawarte w bakopie (tzw. bakozydy) poprawiają przepływ krwi przez mózg, zwiększa się także ilość połączeń neuronalnych oraz neuroprzekaźników. W innym badaniu⁷ porównano ze sobą w różnych obszarach wyciągi z bakopy i żeń-szenia oraz syntetyczny lek – modafinil. Stwierdzono, że bakopa najlepiej poprawia pamięć werbalną (tzw. delayed word recall test⁸), żeń-szeń najbardziej przyspiesza czas reakcji, a modafinil pamięć wzrokowo-przestrzenną. 

Także wyciągi z gotu kola (Centella asiatica – wąkrota azjatycka) wedle przeprowadzonych badań, choć do tej pory głównie na zwierzętach, wykazują poprawę pamięci korowej a nawet wydajności pracy hipokampu⁹. Za jej przyczyną wzrasta uwalnianie neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF) oraz dochodzi do pobudzenia czynnika wzrostu nerwów (NGF). Poprawia to znacznie plastyczność mózgu. Ponadto bakopa i wąkrota znacząco redukują poziom stresu oraz wpływają ochronnie na mózg (tzw. neuroprotekcja), co na pewno pomaga osiągać lepsze wyniki w pracy. 

Nadmierna podaż kofeiny czy innych stymulantów może prowadzić do problemów z zasypianiem i wymagać będzie jeszcze większej ilości kofeiny, co prowadzi do powstania tzw. cyklu kofeinowego. A stąd już bardzo krótka droga do uzależnienia. Zawsze należy pamiętać o tym, że ważne jest utrzymywanie wspomnianej w tekście równowagi (work-life balance). Zadbajmy więc, aby nasza codzienność opierała się na samych zdrowych nawykach, a na pewno przełoży się to na nasze lepsze samopoczucie i większą efektywność w pracy.

Mgr Farm. Maciej Ciach

Bibliografia:

¹ OECD – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
² OECD Employment Outlook 2020
³ The Workforce View in Europe 2018
⁴ Smith A.P. Caffeine at work Human Psychopharmacology Clinical&Experimental 2005, 20(6): 441-445
⁵ https://www.entrepreneur.com/article/295232
⁶  Kongkeaw C, Dilokthornsakul P, Thanarangsarit P, Limpeanchob N, Norman Scholfield C. Meta-analysis of randomized controlled trials on cognitive effects of Bacopa monnieri extract. J Ethnopharmacol. 2014;151(1):528-35. 
⁷ Neale C, Camfield D, Reay J, Stough C, Scholey A. Cognitive effects of two nutraceuticals Ginseng and Bacopa benchmarked against modafinil: a review and comparison of effect sizes. Br J Clin Pharmacol. 2013;75(3):728-37.
⁸ Delayed recall test – jest to jeden z testów diagnostycznych do wczesnego wykrywania m.in. choroby Alzheimera. Polega na próbie zapamiętania określonej liczby słów i ich powtórnego przywołania z pamięci po pewnym czasie.  
⁹ Gray E.N., Zweig J.A. Caruso M., Martin M.D., Zhu J.Y,; Quinn J.F., Soumyanath A, Centella asiatica increases hippocampal synaptic density and improves memory and executive function in aged mice Brain and Behavior, 2018, 8: 10-24