Mało kto wie, że poprawna nazwa gatunku Foeniculum vulgare Mill. brzmi fenkuł włoski, a nie koper włoski, choć ta druga jest powszechnie przyjęta i używana nawet w literaturze fachowej, zatem także tutaj będzie wykorzystywana. Roślina ta należy do rodziny selerowatych – Apiaceae. Dziko rośnie w basenie Morza Śródziemnego, w Polsce zaś jest powszechnie uprawiana. Stosowany w sztuce kulinarnej, jako przyprawa do różnych dań (głównie liście i owoce).

Jako surowiec wykorzystuje się owoce kopru włoskiego (Foeniculi fructus). Zawierają one olejek eteryczny – ponad 50% czystej masy to anetol, a znajdziemy tam także fenchon, metylochawikol, fenikulinę i kwas anyżowy. W chemizmie owoców kopru można wyróżnić także flawonoidy (pochodne kwercetyny i kemferolu), kwasy organiczne, olej tłusty, cukry i białko.

Związki zawarte w surowcu wzmagają ruchy perystaltyczne jelit oraz zmniejszają spastyczność mięśni gładkich w obrębie przewodu pokarmowego. Są skutecznym, naturalnym środkiem na wzdęcia – ułatwiają odejście gazów oraz zmniejszają ból im towarzyszący. W tym wskazaniu stosowane są w postaci herbatek ziołowych (pojedynczy surowiec bądź mieszanki) oraz kropli (głównie w połączeniu z innymi surowcami).

Koper włoski działa także upłynniająco na wydzielinę oskrzelową, ułatwia jej odkrztuszanie. Wykazuje efekt rozkurczający i antyseptyczny w obrębie dróg oddechowych. Tutaj także stosuje się głównie w postaci mieszanek ziołowych. Tradycyjnie koper włoski zaleca się kobietom karmiącym piersią oraz niemowlętom
i małym dzieciom, w celu nasilenia laktacji oraz poprawy pracy jelit; aczkolwiek jako środek wykrztuśny u dzieci stosuje się równie często.

Zaleca się przygotowywanie naparów z maksymalnie 2 gram surowca, w 3 – 4 dobowych dawkach. Nie powinno się stosować więcej niż 0,2 ml olejku dobowo – należy zwracać uwagę na dawkowanie w mieszankach płynnych. Maksymalna dzienna dawka nalewki to 15 ml. U dzieci przeciwwskazane jest stosowanie czystego olejku, nie ma takich obostrzeń co do naparu.

Mgr Farm. Maciej Ciach

Bibliografia:

1. Farmakognozja pod redakcją Ireny Matławskiej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2008, Poznań 
2. Farmakognozja Stanisław Kohlmunzer, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2000, Warszawa
3. European Union herbal monography
4. Profile działania leków roślinnych B. Gehrman, W-G. Koch, C.O.Tschirch, H. Brinkman, MedPharm Polska, 2006, Wrocław
5. https://www.biziel.umk.pl/assets/files/Interakcje_lek_ziola.pdf